Ongecompliceerd loopoor bij kinderen met trommelvliesbuisjes: lokale of systemische behandeling?

Bij ongeveer twee derde van de kinderen met trommelvliesbuisjes treedt in het jaar na plaatsing van de buisjes minstens één episode van loopoor (suppuratieve otitis) op. Er wordt verondersteld dat dit loopoor een gevolg is van bacteriële infectie van het middenoor, en bijgevolg wordt vaak behandeld met antibiotica, lokaal of per os, of wordt een afwachtende houding aangenomen. In oudere studies die lokale behandeling met antibiotica vergeleken met orale toediening, werd telkens een significant voordeel van lokale behandeling gevonden. Deze studies waren echter klein en vertoonden ernstige methodologische beperkingen.

In een recent verschenen gerandomiseerde studie¹ die uitgevoerd werd in Nederland werden 230 kinderen van 1 à 10 jaar met trommelvliesbuisjes en ongecompliceerd loopoor (geen koorts> 38,5°C en niet erg ziek zijn) sinds maximaal een week, behandeld met hetzij oordruppels met antibiotica + een corticosteroïd (bacitracine+colistine+hydrocortis on), hetzij met amoxicilline + clavulaanzuur oraal of werd afgewacht of de klachten spontaan verdwenen. Primair eindpunt van de studie was het persisteren van loopoor, vastgesteld via otoscopie. Na 2 weken behandeling had 5% van de kinderen die met de oordruppels waren behandeld nog steeds een loopoor, t.o.v. 44% behandeld met het antibioticum per os en 55% van de kinderen die geen behandeling kregen. Dit verschil was statistisch significant in het voordeel van de lokale behandeling; het verschil tussen orale behandeling en afwachtende houding was niet significant.

Commentaar van het BCFI

• De resultaten van deze studie zijn niet toepasbaar op de behandeling van acute middenoorontsteking.
• Orale antibiotica hebben geen plaats in de aanpak van ongecompliceerd loopoor bij kinderen met trommelvliesbuisjes.
• De oordruppels die in deze studie gebruikt werden, bevatten de antibiotica bacitracine en colistine, maar ook hydrocortison. Een dergelijke associatie is in België niet beschikbaar en kan ook niet magistraal bereid worden. Wat de plaats is van het corticosteroïd in het effect blijft onduidelijk.
• De in België beschikbare oordruppels op basis van een antibioticum en een corticosteroïd (Polydexa®, Panotile®, Terra-Cortril + Polymyxine B®) bevatten het ototoxische neomycine of polymyxine B en mogen niet gebruikt worden in geval van geperforeerd trommelvlies.
• Enkel een preparaat op basis van ciprofloxacine (Ciloxan®) is geregistreerd voor gebruik in het oor met geperforeerd trommelvlies, en dit enkel onder strikt medisch toezicht. De wetenschappelijke onderbouwing voor de werkzaamheid van ciprofloxacine bij loopoor met trommelvliesbuisjes is echter zwak.
• Momenteel wordt in het Gecommentarieerd Geneesmiddelenrepertorium gesteld dat de plaats van antimicrobiële oordruppels bij chronisch suppuratieve otitis (loopoor) in aanwezigheid van een trommelvliesbuisje controversieel is. Op basis van deze nieuwe studie van goede kwaliteit, toegevoegd aan de oudere evidentie, kan besloten worden dat lokale behandeling een plaats heeft in de aanpak van ongecompliceerd loopoor bij kinderen met trommelvliesbuisjes. We kennen echter nog niet exact de plaats van de in België beschikbare middelen.

1 N Engl J Med 2014; 370: 723-33 (doi: 10.1056/NEJMoa1301630)