Dehydro-epiandrosteron

Dehydro-epiandrosteron (DHEA) wordt in publicitaire boodschappen voorgesteld als middel tegen veroudering, en ter bescherming tegen allerlei aandoeningen. Vanwaar deze belangstelling, en wat is de evidentie voor dergelijke effecten?

DHEA is een bijnierschorshormoon, maar naast het feit dat het een voorloper is van bepaalde geslachtshormonen, is zijn fysiologische rol onduidelijk. In observationele studies zijn de plasmaspiegels van DHEA in verschillende situaties gevolgd: er is een tendens tot daling van de plasmaspiegels met toenemende leeftijd, maar de interindividuele variabiliteit is zeer groot. In geen enkele studie kon een verband worden gelegd tussen lage DHEA-spiegels en een bepaalde aandoening.

Ook kon in geen enkele studie - waarvan sommige gerandomiseerd, dubbel-blind en placebo-gecontroleerd werden uitgevoerd - een gunstig effect van DHEA op b.v. de cognitieve functies, het gevoel van welzijn, of de libido worden aangetoond. Er verschenen de laatste jaren enkele publicaties over een gunstig effect van DHEA bij patiënten met lupus; de resultaten van de twee dubbelblinde studies die zijn uitgevoerd, zijn echter niet bemoedigend. Er zijn op dit ogenblik nog onvoldoende argumenten om substitutie met DHEA bij patiënten met bijnierschorsinsufficiëntie en lage DHEA-spiegels, aan te bevelen.

De ongewenste effecten van DHEA daarentegen zijn reëel en onrustwekkend. Bij vrouwen behandeld met DHEA is er een uitgesproken stijging van de plasmaspiegels van androgenen; acne, alopecie, hirsutisme en stemveranderingen zijn gerapporteerd. In meerdere studies is verlaging van het HDL-cholesterol waargenomen. Gezien de hormonale eigenschappen van DHEA vreest men op lange termijn vooral voor een stimulerend effect op de groei van hormoondependente tumoren (borst, endometrium, prostaat).

Naar

• DHEA. La nouvelle esbroufe La Revue Prescrire 22 : 283-290(2002)
• Agence française de sécurité sanitaire des produits de santé. Rapport sur la DHEA. Groupe ad hoc du 3 juillet 2001. Via website: http://www.agmed.sante.gouv.fr/pdf/5/dhea1.pdf

Nota van de redactie

In België is er geen geneesmiddel op basis van DHEA geregistreerd. DHEA kan in België wel magistraal worden voorgeschreven; het valt daarbij onder de wetgeving van de hormonen, met strikte eisen voor de apotheker. In de Verenigde Staten is DHEA beschikbaar als voedingssupplement. Preparaten op basis van DHEA worden ook te koop aangeboden via internet. De chemisch-farmaceutische kwaliteit van dergelijke preparaten kan echter niet worden gegarandeerd.

Rekening houdend met de beschikbare gegevens (cfr. supra) is gebruik van DHEA buiten goed omlijnde klinische studies niet verdedigbaar. Dit is ook het besluit van het advies van de Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België. Dit advies ("Gebruik van dehydro-epiandrosteron (DHEA) in sommige verjongingskuren&quot) werd gepubliceerd in het Tijdschr voor Geneeskd [58 : 1307-1308(2002)]; de Franse versie is te lezen via http://www.armb.be/avis&recommand7.htm .