Ongewenste effecten bij gebruik van finasteride bij alopecia androgenetica

Finasteride (Doc Finasteride®, Finasteride EG®, Finasteride Mylan®, Finasteride Ranbaxy®, Finasteride Sandoz®, Proscar®) is een 5-alfa-reductase-inhibitor gebruikt bij benigne prostaathypertrofie (dosis van 5 mg per dag). Finasteride wordt ook aangewend in een dosis van 1 mg per dag voor de behandeling van alopecia androgenetica [zie Folia december 1999 ]. De specialiteiten beschikbaar in België bevatten 5 mg finasteride, en de indicatie "alopecia androgenetica" wordt niet vermeld in de bijsluiters. Er is in België geen specialiteit op basis van finasteride 1 mg beschikbaar; de comprimés aan 5 mg worden magistraal verwerkt. Placebo-gecontroleerde studies, over een periode van 4 à 5 jaar en uitgevoerd bij mannen van 18 à 41 jaar, tonen een beperkt effect (toename met 10% van de haardichtheid ter hoogte van de kruin). Na stoppen van finasteride treedt binnen de 6 à 12 maanden opnieuw haarverlies op.

Wat met de ongewenste effecten?

  • Finasteride is teratogeen bij proefdieren (afwijkingen van de externe mannelijke genitaliën), waarschijnlijk als rechtstreeks gevolg van zijn farmacologische effecten (inhibitie van de omzetting van testosteron naar dihydrotestosteron). Gegevens bij de vrouw ontbreken, en aan zwangere vrouwen of vrouwen die zwanger kunnen worden, wordt aanbevolen geen geneesmiddelen op basis van finasteride te nemen of te manipuleren. Hoewel de concentratie finasteride in het semen laag is, kan teratogeniteit door transmissie van finasteride via het semen, niet volledig worden uitgesloten. Het is daarom aanbevolen dat een man die behandeld wordt met finasteride, een condoom gebruikt bij seksuele betrekkingen met een vrouw die zwanger zou kunnen worden.
  • Als ongewenste effecten ziet men in de klinische studies over gebruik van finasteride bij alopecie vooral gedaalde libido en erectiestoornissen (ongeveer 4% met finasteride versus 2% met placebo).
  • Recente gegevens suggereren dat finasteride oligospermie kan uitlokken en de spermakwaliteit kan verminderen. Zo werd bij analyse van het sperma van 3 jonge mannen (leeftijd tussen 29 en 36 jaar) die sinds 5 jaar werden behandeld met finasteride, oligospermie (n=1) of verminderde spermakwaliteit (n=2), met mogelijk repercussies op hun fertiliteit, vastgesteld [ Arch Androl 2007; 53: 229-33 ]. Eén jaar na stoppen van finasteride was de spermatogenese genormaliseerd. Ook in een andere publicatie werd een verbetering van de oligospermie beschreven bij twee mannen, 6 maanden na stoppen van finasteride gebruikt omwille van alopecie [ Fertil Steril 2007; 88: S394].

Gezien de mogelijke ongewenste effecten kan men zich afvragen of de risico-batenverhouding van finasteride ter behandeling van alopecie wel gunstig is, temeer omdat de behandeling met finasteride onafgebroken moet worden voortgezet opdat het beperkte effect zou aanhouden.