Ticlopidine en lymfocytaire colitis

Het is goed gekend dat ticlopidine (TICLID), een anti-aggregans, ernstige hematologische ongewenste effecten kan veroorzaken, vooral agranulocytose. Daarbij kan dit geneesmiddel ook bepaalde gastro-intestinale stoornissen veroorzaken, waaronder diarree. In de bijsluiter wordt ook vermeld dat zeer zeldzame gevallen van diarree met colitis zijn gerapporteerd.

Het Belgisch Centrum voor Geneesmiddelenbewaking ontving recent melding van 3 gevallen van lymfocytaire colitis bij patiënten behandeld met ticlopidine. Deze 3 gevallen zijn gepubliceerd in Gastroenté rologie Clinique et Biologique 22 : 475-476(1998). Het ging om bejaarde diabetische patiënten die tengevolge van ernstige en langdurige diarree moesten worden gehospitaliseerd. Bij de 3 patiënten was de diarree ongeveer 2 tot 5 weken na het starten van de behandeling met ticlopidine opgetreden, en verminderde na stoppen van de behandeling (na 1 week bij 2 patiënten, na 4 weken bij de derde patiënt). In de 3 gevallen vertoonde een biopsie tekenen van lymfocytaire colitis.

Lymfocytaire colitis (ook microscopische colitis genoemd) wordt klinisch gekenmerkt door chronische waterige diarree waarbij de diagnose een histologisch onderzoek vereist (verhoging van het aantal intra-epitheliale lymfocyten). De reële incidentie en de etiologie van dit syndroom zijn nog ongekend maar er is sprake van een auto-immuun mechanisme. Verschillende geneesmiddelen werden echter geïncrimineerd. Het meest in de literatuur vernoemd geneesmiddel is CYCLO-3, een in Frankrijk gecommercialiseerd flebotonicum dat bioflavonoïden bevat, maar dat in ons land niet beschikbaar is.

In verband met ticlopidine werden nog twee andere publicaties betreffende 10 gevallen van lymfocytaire colitis geïdentificeerd. De in de literatuur beschreven gevallen van iatrogene lymfocytaire colitis betreffen meestal volwassenen ouder dan 60 jaar en de afwijking is gewoonlijk reversibel bij stoppen van de inname van het geneesmiddel.