In verband met de langwerkende β₂-mimetica

De Amerikaanse Food and Drug Administration heeft recent een waarschuwing gepubliceerd in verband met een mogelijk risico van ernstige bronchospasme en verhoging van de mortaliteit ten gevolge hiervan bij gebruik van langwerkende β₂-mimetica (salmeterol en formoterol): via www.fda.gov/cder/drug/ advisory/LABA.htm . Deze waarschuwing kwam er na een analyse van de resultaten van de SMART-studie (Salmeterol Multicenter Asthma Research Trial), recent gepubliceerd in het tijdschrift Chest [2006; 129: 15-26 met editoriaal 2006; 129: 3-5 ]. In deze studie werd een lichte verhoging van de mortaliteit van respiratoire oorsprong en van levensbedreigende incidenten gezien bij patiënten die naast hun gebruikelijke astmabehandeling ook salmeterol kregen, vergeleken met de placebogroep (enkel de gebruikelijke behandeling). Subgroepanalyse suggereert dat dit risico vooral aanwezig is bij Amerikanen van Afrikaanse oorsprong. Het mechanisme van deze effecten is niet bekend. Er dient evenwel te worden opgemerkt dat in deze studie minder dan 50% van de patiënten, naast salmeterol, ook behandeld werden met een inhalatiecorticosteroïd, terwijl langwerkende β₂-mimetica steeds in associatie met inhalatiecorticosteroïden moeten gegeven worden.

Voor formoterol werd in een studie gepubliceerd in hetzelfde nummer van Chest [2006; 129: 27-38] geen verhoging gezien van het risico van ernstige astma-opstoten maar, zoals de auteur van het editoriaal opmerkt, betrof het een kleinschaliger studie van kortere duur dan de SMART-studie, en de ernst van de astma was algemeen minder uitgesproken dan in de SMART-studie.

Er dient opgemerkt dat dergelijke ongerustheid in verband met β₂-mimetica niet nieuw is, en dat een verhoging van de mortaliteit en morbiditeit bij astmapatiënten reeds gezien werd met isoprenaline (een niet-selectief β₂-mimeticum) in de jaren ’60, en met fenoterol (een weinig selectief, kortwerkend β₂-mimeticum) in de jaren ’70.

Het besluit van de auteur van het editoriaal is dat, ondanks de ongerustheid die is ontstaan door de SMART-studie, de kortwerkende β₂-mimetica de meest doeltreffende behandeling zijn bij een astmacrisis, en de langwerkende β₂-mimetica (altijd in associatie met inhalatiecorticosteroïden) bij bepaalde patiënten onmisbaar blijven in de aanpak van chronisch astma [zie Folia van november 2005 ]. Deze resultaten versterken evenwel de aanbevelingen in verband met de plaats van langwerkende β₂-mimetica bij de behandeling van astma, zoals vermeld in het Gecommentarieerd Geneesmiddelenrepertorium 2006 en in de Folia van november 2005.

• De langwerkende β₂-mimetica zijn niet geschikt voor de behandeling van acute symptomen.
• De langwerkende β₂-mimetica zijn enkel aangewezen bij onvoldoende controle van het astma ondanks een behandeling met inhalatiecorticosteroïden. De inhalatiecorticosteroïden mogen niet gestopt worden tijdens een behandeling met een langwerkend β₂-mimeticum, zelfs niet bij verbetering van de symptomen.

Specialiteitsnamen