Evoluties in de behandeling van borstkanker

De medicamenteuze behandeling van borstkanker was reeds onderwerp van een artikel in de Folia van augustus 1996 en juni 1999 . Sedertdien zijn er dankzij de ontwikkeling van nieuwe moleculen en de resultaten van recente studies nieuwe therapeutische mogelijkheden gekomen.

Aromatase-inhibitoren

In België zijn momenteel anastrozol en letrozol, twee reversibele niet-steroïdale inhibitoren van het aromatase, en exemestan, een irreversibele steroïdale inactivator van het aromatase, beschikbaar. Zij gaan de omzetting van androgenen naar oestrogenen tegen; dit leidt bij postmenopauzale vrouwen - niet bij premenopauzale vrouwen - tot een daling van de oestrogeenspiegels.

Recent zijn in meerdere gerandomiseerde studies de doeltreffendheid en veiligheid van de aromatase-inhibitoren vergeleken met deze van tamoxifen voor de behandeling van hormoonreceptor-positief borstcarcinoom bij postmenopauzale vrouwen.

• Bij de behandeling van gemetastaseerde borstkanker was de doeltreffendheid voor wat betreft progressie van de ziekte, licht maar significant hoger voor de aromatase-inhibitoren dan voor tamoxifen. [N.v.d.r.: een effect op de overleving op lange termijn is evenwel met de aromatase-inhibitoren niet aangetoond.] De aromatase-inhibitoren worden in het algemeen goed verdragen, en het risico van trombo-embolische en endometriale complicaties lijkt lager dan met tamoxifen [n.v.d.r.: in verband met de ongewenste effecten van tamoxifen, zie ook Folia oktober 2001 en januari 2002 ]. De aromatase-inhibitoren lijken veelbelovend als eerste keuze bij hormoon-receptorpositief gemetastaseerde borstkanker bij postmenopauzale vrouwen, maar langetermijnstudies zijn noodzakelijk om de ongewenste effecten op lange termijn te preciseren.
• Bij niet-gemetastaseerde borstkanker tonen de preliminaire resultaten van een recente, gerandomiseerde studie (de ATAC-studie) voor anastrozol in vergelijking met tamoxifen een betere doeltreffendheid in termen van overleving zonder recidieven na 3 jaar (89,4% in de anastrozolgroep versus 87,4% in de tamoxifengroep), en vermindering van het risico van controlaterale borstkanker (14 gevallen op 3.125 vrouwen in de anastrozolgroep versus 33 gevallen op 3.116 vrouwen in de tamoxifengroep). Associatie van deze middelen was niet doeltreffender dan tamoxifen alleen. Anastrozol werd beter verdragen dan tamoxifen, in het bijzonder voor wat betreft endometriale en trombo-embolische complicaties; het veroorzaakte wel meer fracturen en osteo-articulaire pijn. De onderzoekers vestigen evenwel de aandacht op het feit dat een verlenging van de overleving dankzij anastrozol enkel in de subgroep van vrouwen met hormoonreceptor-positieve borstkanker werd gezien, en dat de studieresultaten enkel van toepassing zijn op patiënten met recent gediagnosticeerde, niet-gemetastaseerde borstkanker die werden behandeld met chirurgie, radiotherapie en/of chemotherapie, maar die nog niet waren behandeld met tamoxifen. De onderzoekers en de auteur van een commentaar besluiten dat een follow-up op lange termijn noodzakelijk is om de risico-batenverhouding van anastrozol bij de behandeling van niet-gemetastaseerde borstkanker te preciseren. [N.v.d.r.: volgens de American Society of Clinical Oncology blijft tamoxifen momenteel de eerste keuze als adjuvante hormonale behandeling van niet-gemetastaseerde borstkanker.]

Trastuzumab

Trastuzumab, een recombinant monoklonaal antilichaam, werd recent gecommercialiseerd voor de behandeling van bepaalde gemetastaseerde borstkankers met overexpressie van HER-2 (human epidermal growth factor 2), aangetoond door immunohistochemie. Trastuzumab is aangewezen in monotherapie als tweede keuze na falen van minstens twee chemotherapieschema’s op basis van een antracycline (b.v. doxorubicine, epirubicine, idarubicine) en een taxaan, of in combinatie met paclitaxel als eerste keuze wanneer een behandeling met een antracycline niet mogelijk is.

Met trastuzumab bestaat er een risico van ernstige cardiale ongewenste effecten, b.v. hartfalen; associatie met een antracycline, waarvoor de cardiotoxiciteit goed bekend is, moet dus vermeden worden. Hoewel trastuzumab enig nut lijkt te hebben in de aanpak van borstkanker, zijn bijkomende studies noodzakelijk om de plaats ervan ten opzichte van andere behandelingen bij borstkanker te evalueren. Men moet daarenboven rekening houden met de moeilijkheden bij de bepaling van HER-2, met de hoge kostprijs van trastuzumab en met het feit dat de behandeling moet worden verder gezet totdat opnieuw progressie van de ziekte optreedt.

Naar:

• M. Morrow en W. Gradishar: Breast cancer. Brit Med J 324 : 410-414(2002)
• The ATAC Trialists’ Group: Anastrozol alone or in combination with tamoxifen versus tamoxifen alone for adjuvant treatment of postmenopausal women with early breast cancer: first results of the ATAC randomised trial. Lancet 359 : 2131-2139(2002)
• P. Ravdin: Aromatase inhibitors for the endocrine adjuvant treatment of breast cancer. Lancet 359 : 2126-2127(2002)
• Trastuzumab. La Revue Prescrire 21 : 340-344(2001)
• Trastuzumab, antilichaam in de strijd tegen borstkanker. Pharma Selecta 17 : 14-17(2001)

Specialiteitsnamen