Selecties

Pijn en ontsteking, osteo-articulaire aandoeningen

• Acute en chronische* nociceptieve pijn (artrose inbegrepen): eerste stap.
• Koorts: eerste keuze.

* Bij patiënten met chronische pijn kunnen bepaalde pijnstillers terugbetaald worden via hoofdstuk IV (a priori controle, categorie b, levenslang geldig), zie Folia januari 2022.

Motivatie

• Bij oudere patiënten blijft paracetamol de eerste keuze in de initiële behandeling van zowel koorts als acute pijn en chronische nociceptieve pijn , zelfs bij pijn geassocieerd met artrose.
• De werkzaamheid van paracetamol bij deze indicaties is aangetoond (hoewel het bewijs soms zwak is), maar gegevens bij patiënten van 75 jaar en ouder zijn schaars.Het veiligheidsprofiel van paracetamol is gunstiger dan dat van NSAID's en opioïden.
• Bovendien is er veel ervaring met het gebruik van dit geneesmiddel, dat verkrijgbaar is in verschillende toedieningsvormen (tabletten, siroop, bruistabletten of oplosbare tabletten, etc.) tegen relatief lage kosten.
• Bij oudere patiënten, net als bij andere chronische pijnpatiënten, is medicamenteuze behandeling slechts één aspect van de algehele pijnbestrijding en moet deze geïntegreerd worden in een multidisciplinaire aanpak.

Dosering

• Gewicht <50 kg, chronische ondervoeding en de aanwezigheid van lever- of nierinsufficiëntie zijn risicofactoren die des te vaker voorkomen bij oudere patiënten en die een aanpassing van de dosering rechtvaardigen.
• Toedieningsweg: bij voorkeur oraal.
• De maximale dagelijkse dosis varieert afhankelijk van de duur en de aard van de pijn evanals het profiel van de patiënt (aanwezigheid van risicofactoren):
  • In afwezigheid van risicofactoren: per os 500 mg à 1 g, tot 4 x p.d. (max. 4 g p.d.).
  • Bij chronisch gebruik men raadt aan bij ouderen sowieso een dosis van 3 g per dag niet te overschrijden.
  • Indien nodig (in geval van ernstige pijn ) is het mogelijk om de maximale dagdosis te verhogen tot 4 g gedurende enkele dagen (maximum 4 weken).
  • In aanwezigheid van risicofactoren:
    • indien ≥ 50 kg: per os: max. 3 g p.d.
    • indien < 50 kg: per os: max. 2 g p.d.

In geval van nierfalen

• In geval van nierinsufficiëntie moet de dosis worden verminderd en moet een langer doseringsinterval van 6 à 8 u worden gerespecteerd [zie Folia februari 2018].

Delen en pletten

• Delen: zie de farmaceutische vormen vermeld in het GGR naast de specialiteit (paracetamol). Zie ook Intro 2.11.7 De toedieningswegen en farmaceutische vormen voor meer informatie over de gebruikte termen.
• Pletten: zie Intro 2.11.12. Pletten van een geneesmiddel. Zie ook Pletfiches (voer de naam van de molecule in de zoekbalk in).

Voorzorgsmaatregelen voor gebruik

BIJZONDERE VOORZORGEN VOOR OUDEREN

• Aangezien de drempel voor levertoxiciteit lager is bij oudere patiënten, is het belangrijk om de dagelijkse doses aan te passen aan de situatie van de patiënt.
• Bij oudere patiënten is het belangrijk om de lever-en nierfunctie te controleren om mogelijk lever- of nierfalen in een vroeg stadium op te sporen.
• Voorzichtigheid is geboden bij kwetsbare oudere patiënten met ondergewicht (<50 kg): de dagelijkse doses moeten overeenkomstig worden aangepast (zie rubriek Posologie).
• Voorzichtigheid bij patiënten op zoutarm dieet: bruistabletten kunnen een niet onbelangrijke hoeveelheid natrium bevatten.
• In geval van behandeling met vitamine K-antagonisten en bij langdurig gebruik wordt aanbevolen de dosis van 2g / dag niet te overschrijden, of de INR-waarden strikter opvolgen als een behandeling met hogere dosissen nodig is (>2g/dag).

Ongewenste effecten

• Zelden irritatie van de gastro-intestinale tractus, wat een voordeel is ten opzichte van de NSAID’s.
• Bij overdosering: hepatotoxiciteit met icterus en soms fatale necrose, dikwijls pas 24 à 48 uur na massale ingestie. Omwille van het initieel vaak asymptomatische verloop van een intoxicatie met paracetamol vergt elk vermoeden van overdosering een dringende ziekenhuisopname. Bij volwassenen zijn problemen te verwachten vanaf een inname van 10 g. Bij bestaan van risicofactoren kan reeds toxiciteit worden gezien vanaf lagere hoeveelheden, zelfs bij chronisch gebruik van de gebruikelijke maximale dagdosis (4 g) (zie rubriek “Bijzondere voorzorgen”). Bij kinderen kan hepatotoxiciteit optreden vanaf 150 mg/kg. Indien uit meting van de plasmaconcentratie van paracetamol blijkt dat het gevaar op hepatotoxiciteit reëel is, wordt ter preventie zo vlug mogelijk intraveneus acetylcysteïne gegeven (zie Inl.7.1. Geneesmiddelenintoxicaties en 20.1.1.7. Acetylcysteïne bij paracetamolintoxicatie).
• Er zijn geen argumenten voor een causaal verband tussen het gebruik van paracetamol op jonge leeftijd en het risico van astma en wheezing, in tegenstelling tot wat gesuggereerd werd in observationeel onderzoek.
• Hemolyse bij patiënten met glucose-6-fosfaat-dehydrogenase (G6PD)-deficiëntie (zeldzaam, zie Inl.6.2.11. Hemolyse door glucose-6-fosfaat-dehydrogenase (G6PD)-deficiëntie).

Contra-indicaties

• Ernstige nierinsufficiëntie, ernstige leverinsufficiëntie (SKP, maar paracetamol wordt op de website “geneesmiddelenbijlevercirrose.nl”als “veilig” bij levercirrose beoordeeld).

Prijstabel