In de pers verschenen berichten over het gebruik van antidepressiva bij jongeren en de mogelijkheid dat zij zouden leiden tot zelfmoord.

We wensen wat achtergrondinformatie te geven.

Reeds in de loop van 2003 waren in Groot-Brittanië, Canada en de Verenigde Staten waarschuwingen verschenen over het gebruik van de antidepressiva paroxetine en venlafaxine bij kinderen en adolescenten [zie Folia januari 2004]. Studies hadden immers twijfels doen rijzen over hun doeltreffendheid in deze leeftijdsgroep, en toonden een hoger risico van zelfmoordgedachten en zelf-beschadigend gedrag (“self-harm”) in de behandelde groep dan in de placebogroep. Analyses naar de doeltreffendheid en veiligheid van andere antidepressiva, in het bijzonder de selectieve serotonine-heropnameremmers (SSRI’s), waren op dat ogenblik lopende.

Ondertussen hebben de Britse en Amerikaanse gezondheidsinstanties de resultaten van hun analyse op hun websites geplaatst. Hun huidig standpunt in verband met het risico van suïcidaal gedrag is als volgt.

-         De Britse gezondheidsinstanties komen tot het besluit dat in de studies bij jongeren, zelfmoordgedachten en/of zelfbeschadigend-gedrag frequenter optrad(en) met sertraline, citalopram, paroxetine en venlafaxine, dan met placebo; met fluoxetine en mirtazapine werd geen toename van het risico ten opzichte van placebo gezien; met escitalopram en fluvoxamine zijn er geen gegevens uit klinische studies. [Via http://www.mca.gov.uk/ourwork/monitorsafequalmed/safetymessages/ssrioverview_101203.htm]

-         Het laatste standpunt van de Amerikaanse gezondheidsinstanties is dat het momenteel niet mogelijk is te besluiten of de onderzochte antidepressiva (bupropion, citalopram, escitalopram, fluoxetine, fluvoxamine, mirtazapine, nefazodon, paroxetine, sertraline en venlafaxine) een rol spelen in het ontstaan van suïcidaal gedrag, maar zij waarschuwen dat de patiënt van nabij moet worden gevolgd, zeker in het begin van de behandeling. [via http://www.fda.gov/medwatch/SAFETY/2004/safety04.htm#antidepressants]

Het blijft op dit ogenblik moeilijk te besluiten of er werkelijk een causaal verband bestaat tussen suïcidaal gedrag en antidepressiva.

In België zijn antidepressiva niet geregistreerd voor behandeling van depressie bij kinderen en adolescenten. Dit is ook zo in vele andere landen (uitzondering is fluoxetine dat in de Verenigde Staten daar wel voor aanvaard is). Ze worden echter vaak “off-label” gebruikt, dus buiten de in de bijsluiter vermelde indicaties.

In de Folia van november zal meer uitgebreid aandacht worden besteed aan de plaats van antidepressiva bij jongeren.

Specialiteitsnamen (Gecommentarieerd Geneesmiddelenrepertorium, update augustus 2004)

Bupropion: Zyban

Citalopram: Cipramil, Citalopram EG, Citalopram Bexal, Citalopram Sandoz, Citalopram-Ratiopharm, Merck-citalopram

Escitalopram: Sipralexa

Fluoxetine: Docfluoxetine, Fluox, Fluoxemed, Fluoxephar, Fluoxetine EG, Fluoxetine Sandoz, Fluoxetop, Fluoxone, Fontex, Merck-Fluoxetine, Prosimed, Prozac

Fluvoxamine : Floxyfral, Fluvoxamine EG, Fluvoxamine Sandoz, Fluvoxamiphar

Mirtazapine: Remergon

Nefazodon (niet beschikbaar in België)

Paroxetine : Aropax, Seroxat

Sertraline : Serlain

Venlafaxine : Efexor