Het 13-valente geconjugeerde pneumokokkenvaccin: nu ook bij volwassenen van 50 jaar en ouder

Het 13-valente geconjugeerde pneumokokkenvaccin (Prevenar 13®) is sinds 2010 beschikbaar voor de vaccinatie van zuigelingen en kinderen tot 5 jaar, en wordt sinds enkele maanden in de Vlaamse en Franse Gemeenschap gebruikt voor de basisvaccinatie van zuigelingen en kinderen tegen pneumokokkeninfecties [zie Folia oktober 2011 ].

Prevenar 13® werd recent ook aanvaard voor de ' preventie van invasieve ziekten veroorzaakt door Streptococcus pneumoniae bij volwassenen van 50 jaar en ouder'. De indicatie bij volwassenen is gebaseerd op het aantonen van non-inferiority van Prevenar 13® t.o.v. Pneumo 23® (het reeds lang beschikbare, niet-geconjugeerde pneumokokkenvaccin) voor wat de immuunrespons betreft bij immuuncompetente volwassenen in goede gezondheid of met stabiel onderliggend lijden. De immuunrespons werd geëvalueerd door meting van de opsonofagocytische activiteit van de antilichamen. Deze immuunrespons is een marker, dus een surrogaatmaat, voor de bescherming tegen invasieve pneumokkenziekten. Op die basis neemt men aan dat de bescherming tegen invasieve pneumokokkeninfecties veroorzaakt door de gemeenschappelijke serotypen, minstens even groot zal zijn voor Prevenar 13® als voor Pneumo 23®. Er zijn geen gegevens over een eventueel beschermend effect van Prevenar 13® op niet-invasieve infecties (o.a. pneumonie) bij volwassenen, een effect dat trouwens evenmin overtuigend is aangetoond voor Pneumo 23®.

Een geconjugeerd vaccin zoals Prevenar 13®, zou een aantal voordelen bieden zoals sterkere immuunrespons en langere beschermingsduur. Anderzijds is niet duidelijk wat bij volwassenen de gevolgen zijn van het geringer aantal serotypen in Prevenar 13® (13 serotypen) dan in Pneumo 23® (23 serotypen). Alleen klinische studies kunnen een antwoord geven op deze vragen.

De plaats van Prevenar 13® bij volwassenen is dus op dit ogenblik niet duidelijk. De Hoge Gezondheidsraad heeft nog geen advies over het gebruik van Prevenar 13® bij volwassenen gepubliceerd (situatie op 1 juni 2012). Het huidig advies over vaccinatie tegen pneumokokken bij volwassenen betreft Pneumo 23® en benadrukt in de eerste plaats de nood voor vaccinatie bij patiënten met hoog risico van ernstige invasieve pneumokokkeninfecties, vooral patiënten met functionele asplenie of na splenectomie.

Gezien de ernst van pneumokokkeninfecties, vooral bij patiënten met splenectomie of functionele asplenie en bij ouderen, moet elke infectie waarbij pneumokokken als oorzaak worden vermoed, zonder uitstel adequaat worden behandeld, ook als het gaat om gevaccineerde patiënten.

Meer informatie via het European Public Assessment Report (EPAR) van Prevenar 13® (via www.ema.europa.eu ; zoekterm: Prevenar 13)