Ik wil me abonneren
december 2020
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Diabetes en zwangerschap, hypoglykemiërende behandeling: update
Voor de behandeling van diabetes die reeds vóór de zwangerschap bestond, is insuline de eerste keuze. Bij zwangerschapsdiabetes blijft insuline de meest gebruikte behandeling wanneer de niet-medicamenteuze maatregelen onvoldoende blijken. Metformine wordt soms als eerste keuze voorgesteld, maar er blijven onzekerheden bestaan over de risico's op lange termijn bij kinderen die in utero werden blootgesteld.
Goed om te weten
CAROLINA-studie: geen verschil in cardiovasculair risico tussen glimepiride, een hypoglykemiërend sulfamide, en linagliptine
Bij type 2-diabetespatiënten met een hoog cardiovasculair risico, is er geen verschil tussen glimepiride en linagliptine wat betreft het cardiovasculaire risico. 
Aanpak van hartfalen met bewaarde ejectiefractie
Hartfalen met bewaarde ejectiefractie is een heterogeen ziektebeeld. Er bestaat veel onduidelijkheid over de plaats van de verschillende behandelingsopties. Een mooi overzichtsartikel in Australian Prescriber bundelt alle evidentie daarover.
COVID-19: geen plaats voor corticosteroïden bij geur- en smaakstoornissen door COVID-19
Hoe kan u op de hoogte blijven van onafhankelijke informatie over geneesmiddelen?
Auditorium
Een nieuwe FoliaQuiz over DOAC’s staat nu online
Recente informatie: november 2020: glucagon nasaal, pivmecillinam, recombinant herpes zoster-vaccin, amlodipine + ramipril, seleniumsulfide, estradiol + norethisteron, fluspirileen, glipizide, iloprost, oleaat + polidocanol, testosteron, ulipristalacetaat, programma’s voor gebruik in schrijnende gevallen en medische noodprogramma’s
 Nieuwigheden in de eerste lijn
glucagon nasaal (Baqsimi® )
pivmecillinam (Selexid®)
Recombinant vaccin tegen herpes zoster (Shingrix®▼)
 Terug op de markt
amlodipine + ramipril (Ramipril/Amlodipine Apotex®)
seleniumsulfide (Selsun®)
 Schrappingen en langdurige onbeschikbaarheden (>1 jaar)
estradiol + norethisteron (Estalis®)
fluspirileen (Imap®)
glipizide (Minidiab®)
iloprost (Ventavis®)
oleaat + polidocanol (Cose-Anal®)
testosteron (Testocaps®)
Andere wijzigingen
ulipristalacetaat (Esmya®)
Programma's voor gebruik in schrijnende gevallen en medische noodprogramma's
Geneesmiddelenbewaking
Het risico van veneuze trombo-embolie door oestroprogestagene anticonceptiva
Naar aanleiding van een melding herinnert het Centrum voor Geneesmiddelenbewaking aan het risico van veneuze trombo-embolie met laaggedoseerde oestroprogestagene anticonceptiva. De grootte van het risico verschilt naargelang het type progestageen dat ze bevatten. Er wordt gewezen op een checklist (te gebruiken door de arts) en een informatiekaart (te gebruiken door de patiënte).
november 2020
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Vaccinatie tegen pneumokokken bij volwassenen: herzien advies van de HGR
In dit artikel bespreken we het herziene advies van de Hoge Gezondheidsraad (HGR) rond pneumokokkenvaccinatie bij volwassenen. We vermelden voor elke doelgroep het vaccinatieschema. In het Commentaar van het BCFI bepalen we de plaats van pneumokokkenvaccinatie bij volwassenen.
Hormonale substitutietherapie en het risico van borstkanker: 20-jaar follow-up van de Women’s Health Initiative studies
De 20 jaar follow up van de Women's Health Initiative studies toont een verhoogd risico van borstkanker bij vrouwen die in de gerandomiseerde studies oestrogeen + progestageen namen, terwijl voor oestrogeen-alleen een bescheiden verlaging van dit risico werd gevonden.
Goed om te weten
COVID-19: het Europees geneesmiddelagentschap EMA keurt het gebruik van dexamethason goed bij COVID-19 patiënten die extra zuurstof nodig hebben
COVID-19: de WGO raadt aan om corticosteroïden niet te gebruiken bij niet-ernstige COVID-19
COVID-19 en coagulopathie: wat met ambulante patiënten [update van bericht van 09/06/2020]
COVID-19: Hydroxychloroquine: geen invloed op besmettingsrisico bij preventieve toediening aan gezondheidswerkers, en geen winst bij zwaar zieke COVID-19 patiënten
Hoe kan u op de hoogte blijven van onafhankelijke informatie over geneesmiddelen?
80+
De behandeling van arteriële hypertensie bij ouderen – Aanpassingen in het Formularium Ouderenzorg
Op basis van 2 epidemiologische studies en de recente internationale aanbevelingen stelt de redactie van het Formularium Ouderenzorg voor om geen antihypertensieve behandeling te starten bij ouderen met een systolische bloeddruk lager dan 150-160 mmHg en als streefwaarde bij behandeling een systolische bloeddruk lager dan 140-150 mmHg te nemen.
Recente informatie: oktober 2020: gecombineerd vaccin tegen mazelen-bof-rubella-varicella, ranitidine/H2-antihistaminica, uitbreiding van de speciale tegemoetkoming voor anticonceptie, influenzavaccins, programma voor gebruik in schrijnende gevallen
 Terug op de markt
gecombineerd vaccin tegen mazelen-bof-rubella-varicella (ProQuad®)
 Schrappingen en langdurige onbeschikbaarheden (>1 jaar)
ranitidine/H2-antihistaminica: definitieve terugtrekking
Andere wijzigingen
Uitbreiding van de speciale tegemoetkoming voor anticonceptie
Wijzigingen in de terugbetalings- en voorschrijfmodaliteiten van influenzavaccins
Programma’s voor gebruik in schrijnende gevallen
Geneesmiddelenbewaking
Chinolonen en hartkleplijden en aorta-afwijkingen
Het signaal van een causaal verband tussen aorta-afwijkingen en gebruik van chinolonen blijft onzeker, maar recente gegevens wijzen ook op een mogelijk risico van hartkleplijden. Als besluit van een analyse van het Europese Geneesmiddelenbewakingscomité PRAC moeten de waarschuwingen daarover in de SKP’s worden geüpdatet.
oktober 2020
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
De behandeling van reumatoïde artritis: wat je als huisarts of apotheker moet weten
De behandeling van reumatoïde artritis (RA) gebeurt in de eerste plaats door de reumatoloog, maar vaak zijn de huisarts en de apotheker betrokken bij de opvolging ervan. Dit artikel vat samen wat men als huisarts of apotheker moet weten over de behandeling van RA.
Rationeel gebruik van antibiotica bij acute luchtweginfecties in de eerste lijn
Volgende onderwerpen komen hier aan bod: BAPCOC-gids 2019 (integraal beschikbaar op de BCFI-website); lefamuline, een recent vergund antibioticum; azithromycine als aanvullende behandeling bij ernstige COPD-exacerbatie?; point-of-care CRP-test bij patiënten met acute exacerbatie van COPD; macroliden en zwangerschap; macroliden en cardiovasculaire sterfte.
Goed om te weten
Tweede dosis vaccin bof-mazelen-rubella in Federatie Wallonië-Brussel vervroegd vanaf schooljaar 2020-2021
De aflevering van influenzavaccins verloopt dit jaar in 2 fasen, met prioriteit voor de risicogroepen
Sinds 10 september uitbreiding van de speciale tegemoetkoming door het RIZIV voor anticonceptie en morning after pill
Recente informatie: september 2020: allergeenextract van huisstofmijten, allergeenextract van pollen van berk, talazoparib, nafazoline oogdruppels, prazosine, moclobemide, programma's voor gebruik in schrijnende gevallen en medische noodprogramma's
 Nieuwigheden in de eerste lijn
allergeenextract van huisstofmijten (Acarizax ®), allergeenextract van pollen van berk (Itulazax®)
 Nieuwigheden in de oncologie
talazoparib (Talzenna®▼ )
 Schrappingen en langdurige onbeschikbaarheden (>1 jaar)
nafazoline oogdruppels (Naphcon®)
prazosine (Minipress®)
Andere wijzigingen
moclobemide (Moclobemide Sandoz®)
Programma’s voor gebruik in schrijnende gevallen en medische noodprogramma’s
80+
Werkzaamheid van antidepressiva bij ouderen: een systematische review en meta-analyse.
Een meta-analyse over de werkzaamheid van antidepressiva bij ouderen geeft teleurstellende resultaten.
september 2020
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Onderhoudsbehandeling van astma
Dit artikel geeft een update over de onderhoudsbehandeling van astma gebaseerd op de aanbevelingen van GINA, met een aantal bedenkingen bij de aanpak van licht astma en de SMART-strategie.
Goed om te weten
COVID-19: vroeg starten van hydroxychloroquine bij ambulante patiënten beïnvloedde het symptoomverloop niet
Het “supplement bij het remgeld” dat van toepassing was voor sommige specialiteiten, is sinds 1 juli 2020 geschrapt
Recente informatie: augustus 2020: trifaroteen, Mama Natura® Dento, estradiol + cyproteron, ijzer + foliumzuur, lactitol, nicotinamide, erythromycine siroop, programma’s voor gebruik in schrijnende gevallen en medische noodprogramma’s
 Nieuwigheden in de eerste lijn
trifaroteen (Aklief®▼)
Mama Natura® Dento
 Schrappingen en langdurige onbeschikbaarheden (>1 jaar) 
estradiol + cyproteron (Climen®)
ijzer + foliumzuur (Gestiferrol®)
Lactitol (Importal®)
nicotinamide (Ucemine PP®)
Andere wijzigingen
erythromycine siroop (Erythrocine®)
Programma’s voor gebruik in schrijnende gevallen en medische noodprogramma’s
Geneesmiddelenbewaking
Geneesmiddelenbewaking: spontaan melden van ongewenste effecten
Wanneer een geneesmiddel op de markt wordt gebracht, is het veiligheidsprofiel slechts onvolledig gekend. Geneesmiddelenbewaking is daarom belangrijk. In dit artikel wordt uitgelegd waarom een systeem voor spontane meldingen belangrijk blijft om signalen van ongewenste effecten te genereren, welke effecten vooral dienen gemeld te worden, hoe kan gemeld worden en wie kan melden.
augustus 2020
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Influenza 2020-2021
De prioritaire doelgroepen voor influenzavaccinatie zoals gedefinieerd door de Hoge Gezondheidsraad zijn niet gewijzigd. In de context van de COVID-19 pandemie is het belangrijk dat de groepen met risico van influenzacomplicaties en personeel werkzaam in de gezondheidssector prioriteit krijgen bij het toebedelen van griepvaccins. Enkele recente studies bevestigen de werkzaamheid én de beperkingen van de influenzavaccins, alsook hun gunstig veiligheidsprofiel. Een recente studie met oseltamivir wijzigt niets aan het standpunt van het BCFI dat het een zeer beperkte plaats heeft bij de aanpak van influenza.
NSAID’s: nefrotoxiciteit bij gezonde jonge volwassenen
Niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen (NSAID’s) kunnen ook bij jonge gezonde volwassenen bij hoge dosissen schade aan de nier veroorzaken. Er zou een link zijn met intense fysieke inspanning in een warme omgeving met te weinig vochtinname.
Goed om te weten
Wilt u in 2021 nog steeds een gedrukte versie ontvangen van het Repertorium?
80+
Formularium Ouderenzorg: wijziging van de selectie bij type 2-diabetes
De redactie van het Formularium Ouderenzorg heeft de selectie bij de behandeling van type 2-diabetes gewijzigd. De nadruk ligt op het belang van een regelmatige evaluatie van de gezondheidstoestand van de diabetespatiënt die veroudert en autonomie verliest, en op het risico van overbehandeling. Metformine is nog het enige geselecteerde geneesmiddel. Andere therapeutische opties kunnen geval per geval overwogen worden, maar hun selectie valt buiten het kader van het formularium.
Auditorium
Accreditering voor ziekenhuisapothekers en artsen goedgekeurd voor een aantal e-learnings
Nieuwe e-learning - Hoe lees je een RCT? Deel 1: sterktes, zwaktes en aandachtspunten
Recente informatie: juli 2020 [tekst aangepast op 4/8/2020]
 Nieuwigheden in de eerste lijn
buprenorfine voor s.c. injectie (depotpreparaat)(Buvidal®)
 Nieuwigheden in de specialistische geneeskunde
upadacitinib (Rinvoq®▼ )
Andere wijzigingen
Erratum drospirenon
Programma's voor gebruik in schrijnende gevallen en medische noodprogramma's
Geneesmiddelenbewaking
Hormonale substitutietherapie en risico op invasieve borstkanker: aanbevelingen van het PRAC
In de SKP’s en bijsluiters van de geneesmiddelen gebruikt als hormonale substitutietherapie zullen de waarschuwingen in verband met het risico op borstkanker worden geüpdatet en waar nodig verscherpt, dit op basis van de resultaten van de studie die in 2019 verscheen in The Lancet. Dit is het besluit van een analyse van het Europese Geneesmiddelenbewakingscomité PRAC.
juli 2020
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Nieuwigheden 2014: Stand van zaken 5 jaar later
Antitrombotische behandeling bij patiënten met VKF én coronaire hartziekte: wat op lange termijn?
Op basis van observationele gegevens volstaat volgens de richtlijnen monotherapie met een oraal anticoagulans als antitrombotische behandeling op de lange termijn voor patiënten met voorkamerfibrillatie én coronaire hartziekte. Een eerste grote gerandomiseerde studie in deze indicatie lijkt dit te bevestigen, maar omwille van methodologische beperkingen levert ze slechts in beperkte mate extra onderbouwing voor deze aanbeveling.
Goed om te weten
COVID-19: Nieuwe applicatie voor inschatting risico van verlengd QT-interval
COVID-19 en coagulopathie: wat met ambulante patiënten [update van bericht van 30/04/2020]
COVID-19: hydroxychloroquine bleek niet werkzaam als post-exposure profylaxe in een gerandomiseerde studie
COVID-19: nog niet gepubliceerde studie meldt een daling van de mortaliteit bij ernstig zieke gehospitaliseerde COVID-19 patiënten behandeld met dexamethason
COVID-19: BCFI legt nog meer nadruk op studies in de ambulante praktijk
COVID-19: eerstelijnspsychologische zorg tijdelijk terugbetaald voor alle leeftijden
Wilt u in 2021 nog steeds een gedrukte versie ontvangen van het Repertorium?
Auditorium
Nieuw type e-learning in het Auditorium: de MedicatieQuiz
Recente informatie: juni 2020
 Nieuwigheden in de eerste lijn
alverine + simeticon (Simalviane®)
folcodine (Pholco-mereprine mono®)
 Nieuwigheden in de specialistische geneeskunde
dupilumab (Dupixent®,▼)
mercaptamine oogdruppels (Cystadrops®)
urofollitropine (Fostimon®)
fenobarbital oplossing voor injectie (Phenobarbital sodium® Sterop)
natriumthiosulfaat (Thiosulfate de sodium® Sterop)
 Schrappingen en langdurige onbeschikbaarheden (>1 jaar) 
Samengesteld preparaat tegen hoest (Pholco-Mereprine®)
butylhyoscine zetpil (buscopan® supp.)
clindamycine siroop (Dalacin C® sirop susp.)
Andere wijzigingen
Medische noodprogramma’s en programma’s voor gebruik in schrijnende gevallen
Geneesmiddelenbewaking
Europese evaluatie besluit dat ibuprofen en ketoprofen infectie-gerelateerde symptomen kunnen maskeren
Ibuprofen en ketoprofen kunnen infectie-gerelateerde symptomen maskeren, en zo de prognose verslechteren. Dit risico werd vooral waargenomen in de context van een “community acquired” bacteriële pneumonie en bacteriële complicaties van  varicella. Dit is het besluit van een analyse van het Europese Geneesmiddelenbewakingscomité PRAC.
juni 2020
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Medicamenteuze behandeling van primaire dysmenorroe
Niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen en hormonale anticonceptie vormen de eerstekeuzebehandeling bij primaire dysmenorroe. Primaire dysmenorroe onderscheidt zich van secundaire dysmenorroe door de afwezigheid van een onderliggende aandoening.
Veiligheid van de DOAC’s: geruststellende real-life data over bloedingsrisico volgens EMA; opgepast voor onder- of overdosering
Op basis van een grote observationele studie concludeert het Europees Geneesmiddelenagentschap dat er geen aanwijzingen zijn van extra bloedingsrisico bij het gebruik van DOAC’s in real-life omstandigheden. Een Nederlands onderzoek brengt het risico op fouten bij het aanpassen van de dosis van de DOAC’s weer onder de aandacht. Zowel onderdosering als overdosering komen voor.
Goed om te weten
COVID-19 en coagulopathie: wat met ambulante patiënten?
COVID-19 en ACE-inhibitoren en sartanen: gegevens uit observationele studies blijven geruststellend ondanks terugtrekking van één studie [update van bericht van 12 mei 2020]
COVID-19: biedt vaccinatie tegen tuberculose (BCG) of tegen mazelen-bof-rubella bescherming tegen COVID-19? Misschien een interessante piste, maar geen bewijs.
COVID-19: studie in The Lancet over hydroxychloroquine en chloroquine wordt teruggetrokken [update van onze berichten van 26/05/20 en 28/05/20]
Vaccins tegen rotavirus: gebruik hetzelfde rotavirusvaccin voor het volledige vaccinatieschema
Speciale tegemoetkoming in de prijs van anticonceptiva voor vrouwen jonger dan 25 jaar, en voor de morning after pill ongeacht de leeftijd
Wilt u in 2021 nog steeds een gedrukte versie ontvangen van het Repertorium?
Recente informatie: mei 2020
 Nieuwigheden in de eerste lijn
chlooramfenicol oogdruppels (Chloramphénicol® Théa)
drospirenon (Slinda®)
ertugliflozine (Steglatro®), ertugliflozine + metformine (Segluromet®), ertugliflozine + sitagliptine (Steglujan®)
 Schrappingen en langdurige onbeschikbaarheden (>1 jaar)
algeldraat (Maglid®)
busereline (Suprefact®)
meloxicam voor injectie (Mobic® sol. inj. i.m.)
tolcapon (Tasmar®)
vaccin tegen Haemophilus influenzae type b (Act Hib®)
Andere wijzigingen
denosumab (Prolia®)
Geneesmiddelenbewaking
Selectieve serotonine-heropnameremmers: oorzaak van compulsief gedrag?
Op basis van een aantal meldingen sluit La Revue Prescrire niet uit dat gebruik van SSRI’s en vortioxetine compulsief gedrag kan uitlokken. Wanneer andere oorzaken van het compulsief gedrag zijn uitgesloten, moet het antidepressivum als mogelijke oorzaak overwogen worden.
mei 2020
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
De aanpak van droge ogen
De behandeling van droge ogen is symptomatisch. De beschikbare gegevens laten niet toe om een eerste keuze te selecteren uit de kunsttranen die op de markt zijn in België.
Goed om te weten
Nieuwe dosering en indicatie voor rivaroxaban (Xarelto®): niet routinematig toevoegen aan acetylsalicylzuur voor secundaire cardiovasculaire preventie
COVID-19: over “ViruProtect” en vitamine C, en andere misleidende informatie. Betrouwbare informatie is essentieel.
COVID-19: werkzaamheid hydroxychloroquine blijft onduidelijk. Veiligheid blijft belangrijk aandachtspunt! [update van bericht van 18/03/20: hydroxychloroquine of chloroquine niet voorschrijven ter preventie van COVID-19, noch voor thuisbehandeling van COVID-19-patiënten]
COVID-19: verklaring van de International Society of Drug Bulletins: bij de urgente zoektocht naar geneesmiddelen en vaccins tegen COVID-19 mogen de principes van rationele farmacotherapie niet vergeten worden
COVID-19: website groepeert de interacties met experimenteel gebruikte geneesmiddelen bij ziekenhuispatiënten met COVID- 19
COVID-19: belangrijke aandachtspunten in verband met co- medicatie bij ziekenhuispatiënten behandeld met hydroxychloroquine
COVID-19 en hydroxychloroquine: rapporten over zeer ernstige ongewenste effecten, en nog steeds geen bewijs van werkzaamheid
COVID-19: geen plaats voor azithromycine ter behandeling van COVID-19, noch in de eerste lijn noch in het ziekenhuis
COVID-19 en hydroxychloroquine: eerste gerandomiseerde studie negatief en opnieuw gegevens over het cardiale risico
COVID-19: is zink nuttig bij COVID-19 (al dan niet in combinatie met hydroxychloroquine)? Er is geen enkele klinische evidentie
Ramadan (ook tijdens de COVID-19 pandemie)
80+
Antipsychotica afbouwen bij dementie
Volgens een Cochrane Review is afbouw van antipsychotica bij de meeste ouderen met dementie mogelijk. Bij ouderen met ernstiger beelden is er meer kans op herval van het probleemgedrag.
Auditorium
Nieuw type e-learning in het Auditorium: de FoliaQuiz
Nieuwe e-learning reeks in het Auditorium: geneesmiddelen bij ouderen
Recente informatie: april 2020
 Nieuwigheden in de specialistische geneeskunde
rivaroxaban  (Xarelto®)
 Schrappingen en langdurige onbeschikbaarheden (>1 jaar) 
atenolol 50 mg + nifedipine 20 mg (Tenif®)
Tilia sylvestris (Vibtil®)
budesonide voor nasaal gebruik (Rhinocort®)
Nieuwe indicaties
ranibizumab (Lucentis®)
ustekinumab (Stelara®)
Andere wijzigingen
Tijdelijke terugtrekking van ulipristalacetaat 5 mg (Esmya®)
Terugbetaling van geneesmiddelen tegen astma en COPD
Extra tegemoetkoming voor anticonceptie t.e.m. 24 jaar
Medische noodprogramma’s en programma’s voor gebruik in schrijnende gevallen
Geneesmiddelenbewaking
SSRI's en SNRI’s op het einde van de zwangerschap: bloedingsrisico bij de bevalling
april 2020
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Startbehandeling van hypertensie: enkele recente publicaties
Een zeer grote observationele studie en een Cochrane review bevestigen dat een thiazide of aanverwante een correcte keuze blijft voor de behandeling van ongecompliceerde hypertensie.
Antihypertensiva innemen voor het slapengaan in plaats van ’s ochtends?
Er zijn aanwijzingen dat inname van antihypertensiva voor het slapengaan meer gezondheidswinst oplevert dan inname ’s ochtends, zonder toename van ongewenste effecten. Hoewel deze bevindingen best nog bevestigd worden in een nieuwe studie, kan, in overleg met de patiënt, reeds overwogen worden het innametijdstip van bepaalde antihypertensiva te wijzigen.
Dankwoord aan experten
Goed om te weten
Het Repertorium editie 2020
Editie 2020 van het Gecommentarieerd Geneesmiddelenrepertorium is nu beschikbaar op onze website. De gedrukte repertoria worden vanaf mei verspreid. We besteden hier aandacht aan de belangrijkste nieuwigheden en enkele praktische aspecten.
COVID-19: EMA vindt signaal niet sterk genoeg om NSAID’s af te raden [update van bericht van 16/3: Gebruik voorlopig geen NSAID’s bij patiënten met COVID-19]
COVID-19: hydroxychloroquine of chloroquine niet voorschrijven ter preventie van COVID-19 noch voor thuisbehandeling van COVID-19-patiënten
COVID-19: Wat met ACE-inhibitoren en sartanen?
COVID-19: geen azithromycine voorschrijven voor thuisbehandeling van COVID-19-patiënten
COVID-19: lopinavir + ritonavir (Kaletra®): resultaten van een eerste gerandomiseerde studie zijn teleurstellend; deze associatie blijft voorbehouden voor ernstig zieke, gehospitaliseerde COVID-19 patiënten
COVID-19: BAPCOC: geen plaats voor antibiotica bij thuis behandelde COVID-19 patiënten; bij vermoeden van bacteriële pneumonie: amoxicilline of amoxi-clav
COVID-19: Wat met inhalatiecorticosteroïden en nasale corticosteroïden bij astma-, COPD- en hooikoortspatiënten? Wat met gebruik van vernevelaars? Wat met patiënten onder immuunsuppressiva?
COVID-19: Alcoholische oplossingen zijn zinvol bij de bestrijding van coronavirussen en bacteriën
Tijdelijke terugtrekking van ulipristalacetaat 5 mg (Esmya®)
Ulipristalacetaat 5 mg (Esmya®) wordt tijdelijk uit de markt genomen, zolang de herziening van de risico-batenverhouding bij het EMA lopende is.
Recente informatie: maart 2020
 Nieuwigheden in de specialistische geneeskunde
aciclovir voor oftalmologisch gebruik (Aciclovir Agepha®)
emicizumab (Hemlibra®▼)
 Schrappingen en langdurige onbeschikbaarheden (>1 jaar) 
erythromycine voor oraal gebruik (Erythrocine® siroop)
moclobemide (Moclobemide Sandoz®)
sulfacetamide (Antebor®)
Andere wijzigingen
Beperkte beschikbaarheid van Gardasil 9®
Geneesmiddelenbewaking
Vergissingen in de dosering van methotrexaat: nieuwe voorzorgsmaatregelen
Om vergissingen in de dosering van methotrexaat (dagelijkse in plaats van wekelijkse inname) te vermijden, worden onder andere waarschuwingen op de buitenverpakking en de primaire verpakking gedrukt, en worden educatief materiaal en een patiëntenkaart ter beschikking gesteld.
maart 2020
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Zwangerschap en borstvoeding: aanpak van nausea en braken (bijgewerkt in oktober 2021)
Tijdens de zwangerschap is volgens onze vaste bronnen doxylamine te verkiezen, met metoclopramide als alternatief. Tijdens de borstvoedingsperiode is domperidon of metoclopramide te verkiezen.
Goed om te weten
KCE lanceert een decision support tool voor statinebehandeling in primaire cardiovasculaire preventie
De top 25 van de werkzame bestanddelen in de RIZIV-uitgaven in 2018 voor geneesmiddelen in de ambulante zorg
Toevoegen van inositol aan foliumzuur verhoogt de vruchtbaarheid niet bij vrouwen met polycystisch ovariumsyndroom
Een uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie verzekert de openbaarheid van rapporten van klinische studies
Nationale online bevraging over het gebruik van slaapmiddelen met medewerking van de apothekers
80+
Statines bij ouderen (75 jaar of ouder) voor primaire cardiovasculaire preventie?
Statines hebben slechts een zeer beperkte plaats in de primaire preventie van cardiovasculaire aandoeningen bij ouderen (75 jaar of ouder).
Recente informatie: februari 2020
 Nieuwigheden in de eerste lijn
naltrexon + bupropion (Mysimba®▼)
 Nieuwigheden in de specialistische geneeskunde
cariprazine (Reagila®▼)
tildrakizumab (Ilumetri®▼)
 Schrappingen en langdurige onbeschikbaarheden (>1 jaar) 
clodronaat (Bonefos®)
estradiol + levonorgestrel als patch (Feminova Plus®)
levonorgestrel voor oraal gebruik (Microlut®)
Andere wijzigingen
Clamoxyl® IM-IV
Rotarix®, beperkte beschikbaarheid
Medische noodprogramma’s en programma’s voor gebruik in schrijnende gevallen
Geneesmiddelenbewaking
Seksuele stoornissen door antidepressiva: soms lang aanhoudend, zelfs na stoppen van het geneesmiddel
Nieuwe onlineformulieren voor het melden van ongewenste effecten
februari 2020
Intro: Deze maand in de Folia
Geneesmiddelenbewaking
Gabapentine en pregabaline: signalen van misbruik en ernstige ongewenste effecten
Met het toenemend gebruik in verschillende landen van pregabaline en gabapentine, rijzen er signalen van onder andere misbruik, ademhalingsdepressie en suïcidaal gedrag. Dit noopt tot voorzichtig voorschrijven van deze middelen, zeker bij patiënten met voorgeschiedenis van toxicomanie.
Misbruik van venlafaxine
Geneesmiddelenbewakingsorganisaties melden gevallen van misbruik van venlafaxine. Bij hoge doseringen zou het een amfetamine-achtig effect geven. Venlafaxine wordt afgeraden bij een voorgeschiedenis van middelenmisbruik.
Psoriasis van medicamenteuze oorsprong
Als psoriasis optreedt of verergert, of als de behandeling ervan niet werkzaam is, moet een medicamenteuze oorzaak overwogen worden.
Artikels
Ondansetron afgeraden tijdens het eerste trimester van de zwangerschap
Ondansetron wordt afgeraden tijdens het eerste trimester van de zwangerschap omwille van een vermoeden van verhoogd risico van orofaciale misvormingen.
Reactie van de Belgian Menopause Society op het artikel “Hormonale substitutietherapie en verhoogd risico van invasieve borstkanker” verschenen in Folia november 2019
Goed om te weten
Sporen van NDMA in metforminestalen buiten de EU – Persbericht van het EMA
Recente informatie: januari 2020
 Nieuwigheden in de eerste lijn
melatonine (Mélatonine Pharma Nord®)
 Nieuwigheden in de specialistische geneeskunde
doravirine (Pifeltro®▼) en doravirine + lamivudine + tenofovir disoproxil (Delstrigo®▼ )
 Schrappingen 
clobetason voor lokaal gebruik (Eumovate®)
injecteerbare collagenasen (Xiapex®)
Preparaten tegen hoest en verkoudheid
Langdurige onbeschikbaarheden
cefadroxil siroop (Duracef®)
seleniumsulfide (Selsun®)
Andere wijzigingen
Medische noodprogramma’s
januari 2020
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Vergelijkingen tussen vitamine K-antagonisten en DOAC’s en tussen DOAC’s onderling
Op basis van gegevens uit niet-gerandomiseerde studies en van indirecte vergelijkingen, worden regelmatig uitspraken gedaan over de keuze tussen een vitamine K-antagonist en een direct oraal anticoagulans (DOAC). Voor veel patiënten die een nieuwe langdurige anticoagulerende behandeling starten, blijven vitamine K-antagonisten een goede eerste keuze. DOAC’s kunnen een alternatief zijn uit praktische overwegingen of bij behandelingen van kortere duur.
Welke antitrombotische behandeling bij patiënten met VKF én acuut coronair syndroom?
Het weglaten van acetylsalicylzuur vermindert het bloedingsrisico van de drievoudige antitrombotische behandeling die in theorie geïndiceerd is voor patiënten met voorkamerfibrillatie én acuut coronair syndroom (ACS). Er is echter onvoldoende zekerheid dat dit niet gepaard gaat met een beperkte toename van coronaire ischemische events. Ook het gebruik van DOAC’s in plaats van vitamine K-antagonisten lijkt het bloedingsrisico te verlagen, maar de evidentie uit direct vergelijkende studies is beperkt.
Tromboprofylaxe en behandeling van veneuze trombo-embolie bij patiënten met kanker
Op basis van studies uit 2018 en 2019 worden bij patiënten met kanker de directe orale anticoagulantia (DOAC’s) als mogelijk alternatief voor heparines met laag moleculair gewicht naar voor geschoven, zowel voor de profylaxe als voor de behandeling van veneuze trombo-embolie. Het BCFI is van oordeel dat de nood aan profylaxe en de optimale anticoagulerende behandeling best individueel bepaald worden in deze heterogene populatie.
Geen plaats voor DOAC’s in de secundaire preventie na ischemisch CVA van ongekende oorzaak
Na rivaroxaban toont nu ook dabigatran zich niet superieur aan acetylsalicylzuur in de secundaire preventie na ischemisch cerebrovasculair accident van ongekende oorzaak.
Geneesmiddelenbewaking
Waarschuwing voor het gebruik van DOAC’s bij patiënten met het antifosfolipiden syndroom
Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) heeft beslist dat de SKPs van alle directe anticoagulantia (DOAC’s) moeten vermelden dat het gebruik ervan bij patiënten met het antifosfolipidensyndroom niet aangeraden wordt.
Lamotrigine: ernstige huidreacties voorkomen
Een recent artikel in La Revue Prescrire geeft een aantal maatregelen die toelaten het risico van ernstige huidreacties door lamotrigine te verminderen.
80+
Geneesmiddelen bij ouderen: het Formularium Ouderenzorg en een nieuwe rubriek in de Folia: “Folia Ouderenzorg”
Vermindering van het risico op een COPD- of astma-opstoot door educatie over een correcte inhalatietechniek
Bij ouderen met astma of COPD reduceert educatie over het correcte gebruik van het inhalatietoestel het aantal COPD- of astma-opstoten met bijna 30%.
Recente informatie: december 2019
 Nieuwigheden in de eerste lijn
lavandula angustifolia (Laseaxan®)
 Nieuwigheden in de specialistische geneeskunde
argipressine (Reverpleg®)
budesonide (Jorveza®▼)
esketamine (Vesierra®)
isavuconazol (Cresemba®▼)
letermovir (Prevymis®▼)
patisiran (Onpattro®▼)
 Schrappingen 
fentanyl oraal (Breakyl®)
Hedera helix (Pulmocap Hedera®)
meclozine (Agyrax®)
Mencevax ACWY®
molsidomine intraveneus (Corvaton®)
fenytoïne intraveneus (Diphantoïne®)
Andere wijzigingen
Voltaren patch®
Programma's voor gebruik in schrijnende gevallen en medische noodprogramma's