Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) onderzocht op vraag van het RIZIV de effectiviteit en kosteneffectiviteit van 40 verschillende “innovatieve” geneesmiddelen gebruikt bij 12 types van kanker (vooral in de gemetastaseerde setting) gediagnosticeerd tussen 2004-2017 (KCE Reports 343, 05/07/21).1 Daarvoor werden gegevens van de Stichting Kankerregister, het Intermutualistisch Agentschap en de Kruispuntbank van de Sociale zekerheid gecombineerd. Een overzicht van de onderzochte indicaties en geneesmiddelen wordt weergegeven in tabel 1.
Voor de helft van de bestudeerde indicaties werd geen positieve evolutie gezien voor de overlevingskans en mediane overlevingstijd tussen 2004-2017. De bruto-uitgaven voor de kankergeneesmiddelen die onderzocht werden voor deze indicaties, stegen daarentegen aanzienlijk in deze periode. Voor de andere helft van de indicaties waren er meestal ook grote stijgingen in de uitgaven, maar vond men wel (meestal kleine) verbeteringen in de overleving. De auteurs van het KCE-rapport concluderen dat voor de indicaties zonder verbetering in overleving, vraagtekens kunnen geplaatst worden bij de effectiviteit en kosteneffectiviteit van de betrokken geneesmiddelen.
Het dient benadrukt te worden dat op basis van deze observationele gegevens geen oorzakelijk verband kan aangetoond worden tussen een bepaald geneesmiddel en overleving. In andere publicaties werd reeds gepleit om dure innovatieve geneesmiddelen tegen kanker grondiger te evalueren in RCT’s (randomized controlled trials) aan de hand van harde eindpunten.2-5 Zie ook Folia september 2018.
Voor een meer uitgebreide bespreking van de studie van het KCE, inclusief de economische evaluaties: zie het KCE rapport.
Indicaties zonder verbeteringen van overleving maar grote stijging in kosten |
Indicaties met (meestal kleine) verbeteringen van overleving maar bijna altijd grote stijging in uitgaven |
Borstkanker stadium IV*
|
Chronische myeloïde leukemie
|
Colorectale adenocarcinoom stadium IV
|
Multipel myeloom
|
Hoofdhals carcinoom stadium IV (plaveiselcelcarcinoom)
|
Non-hodgkinlymfomen
|
Maligne melanoom stadium IV
|
Niet-kleincellig longkanker stadium IV
|
Maligne mesothelioom van de pleura stadium III/IV/X
|
Prostaatkanker stadium IV
|
Eierstokkanker stadium IV (epitheliaal)
|
Niercelcarcinoom stadium IV
|