De recente informatie van de maand oktober 2021 houdt rekening met de wijzigingen die ons gemeld werden tot 1 oktober. De wijzigingen gemeld na deze datum worden in de recente informatie van november opgenomen.
Baloxavir marboxil voegt zich bij oseltamivir als antiviraal middel tegen influenza. Het gaat om een prodrug die na orale toediening in zijn actieve metaboliet, baloxavir, wordt omgezet.1
Werkzaamheid
Behandeling van influenza:
De werkzaamheid van baloxavir werd onderzocht bij patiënten met influenza die voor de rest gezond waren (CAPSTONE-1-studie2) of bij patiënten die ten minste één risicofactor hadden voor de ontwikkeling van complicaties (CAPSTONE-2-studie3). In deze studies werd baloxavir vergeleken met placebo en met oseltamivir. De behandeling werd telkens maximum 48 uur na de eerste symptomen gestart.
Bij patiënten met een bevestigde diagnose van influenza-infectie verkortte baloxavir de duur van de symptomen met ongeveer 1 dag (primair eindpunt in beide studies) ten opzichte van placebo. De mediane tijd tot verbetering van de symptomen was vergelijkbaar voor baloxavir en voor oseltamivir.
Bij de patiënten die tenminste één risicofactor hadden voor de ontwikkeling van complicaties verminderde baloxavir de globale incidentie van influenzagerelateerde complicaties (secundair eindpunt), maar niet van ernstige complicaties (zie commentaar). Met baloxavir werd ook een vermindering waargenomen van de complicaties waarvoor antibioticabehandeling nodig was (secundair eindpunt). Er was geen verschil in incidentie van complicaties ten opzichte van oseltamivir.2-4
Studie | Interventie | Eindpunt | Resultaat (95% BI) |
RCT CAPSTONE-1 : In totaal werden 1 436 patiënten geïncludeerd en gerandomiseerd : -tussen 12 en 64 jaar, -voor de rest gezond, -met influenza-achtig syndroom sinds minder dan 48 uur. De werkzaamheidsanalyse werd uitgevoerd op 1 064 patiënten met een door RT-PCR bevestigde diagnose van influenza.2-4 |
baloxavir (eenmalige dosis 40 mg of 80 mg) vs oseltamivir (75 mg 2x/dag, 5 dagen) vs placebo |
Primair: tijd tot verbetering van de symptomen |
53,7 u (49,5 tot 58,5) vs 53,8 u (50,2 tot 56,4) vs 80,2 u (72,6 tot 87,1) Verschil vs placebo: -26,5 u (-35,8 tot -17,8), p < 0,0001 Verschil vs oseltamivir: -0,3 u, NS |
Secundair: complicaties waarvoor antibioticagebruik nodig is | baloxavir: 3,5%, oseltamivir: 2,4% placebo: 4,3% |
||
Secundair: duur van de aanwezigheid van detecteerbaar virus (virustiter) | baloxavir: 24 u oseltamivir: 72 u placebo: 96 u p < 0,001 vs placebo en oseltamivir |
||
RCT CAPSTONE-2 : In totaal werden 2 184 patiënten geïncludeerd en gerandomiseerd: -vanaf 12 jaar -met ten minste één riscofactor voor complicaties van influenza*, -met een influenza-achtig syndroom sinds minder dan 48 uur. De werkzaamheidsanalyse werd uitgevoerd op 1 163 patiënten met een door RT-PCR bevestigde diagnose van influenza.3, 4 *astma, chronische longaandoening, endocriene of metabole aandoeningen, hartziekte, leeftijd ≥ 65 jaar) |
baloxavir (eenmalige dosis 40 mg of 80 mg) vs oseltamivir (75 mg 2x/dag, 5 dagen) vs placebo |
Primair: tijd tot verbetering van de symptomen |
73,2 u (67,5 tot 85,1) vs 81,0 u (69,4 tot 91,5) vs 102,3 u (92,7 tot 113,1) Verschil vs placebo: -29,1 u (-42,8 tot -14,6), p < 0,0001 Verschil vs oseltamivir: -7,7 u (-22,7 tot 7,9), NS |
Secundair: percentage patiënten met complicaties (overlijden, ziekenhuisopname, sinusitis, oorontsteking, bronchitis, pneumonie) |
2,8% vs 4,6% vs 10,4% NS vs oseltamivir p < 0,0001 vs placebo |
||
Secundair: complicaties waarvoor antibioticagebruik nodig is |
3,4% vs 3,9% vs 7.5% NS vs oseltamivir p < 0,05 vs placebo |
Enkele commentaren op deze studies
Er werden alleen patiënten met ongecompliceerde influenza in de studies geïncludeerd. De werkzaamheid van baloxavir bij gehospitaliseerde patiënten met een influenza-achtig syndroom moet nog worden bepaald.
Beide studies includeerden patiënten met een influenza-achtig syndroom, maar de werkzaamheidsanalyse gebeurde enkel op de patiënten met een bevestigde diagnose van influenza-infectie. Een kwart tot de helft van de patiënten werd behandeld en bleken « influenza-negatief ». In de dagdagelijkse praktijk kan dit percentage nog hoger zijn, aangezien RT-PCR-testen voor de diagnose van influenza niet routinematig worden gebruikt.
Het gunstige effect op de globale incidentie van influenza-gerelateerde complicaties was vooral te danken aan de lagere incidentie van sinusitis en bronchitis. De incidentie van ziekenhuisopname, pneumonie of overlijden werd niet beïnvloed door baloxavir. Het gaat weliswaar om een secundair eindpunt met onvoldoende power om de werkzaamheid te bevestigen. De resultaten moeten dus voorzichtig worden geïnterpreteerd.
Bepaalde patiëntenpopulaties met een hoog risico op influenza-gerelateerde complicaties, onder meer immuungedeprimeerde patiënten (door ziekte of geneesmiddel), zwangere vrouwen, patiënten met leverinsufficiëntie of met kanker waren niet in de CAPSTONE-2-studie opgenomen.
Er zijn weinig gegevens over de werkzaamheid tegen het influenzavirus type A H1N1 (respectievelijk 1,5% en 7% van de gevallen in de twee studies).
Het voordeel op de duur van de symptomen lijkt hoger indien baloxavir snel wordt toegediend. Er zijn geen gegevens over de werkzaamheid van baloxavir wanneer het meer dan 48 uur na het begin van de symptomen wordt ingenomen. Dit kort toedieningsinterval (minder dan 48 uur, zowel voor baloxavir als voor oseltamivir), bovendien bij patiënten met een bevestigde influenza-infectie, is een echte uitdaging in de dagelijkse medische praktijk.5
Profylaxe tegen influenza na blootstelling:
In een studie uitgevoerd in Japan verminderde baloxavir de incidentie van symptomatische en door PCR bevestigde influenza-infectie bij de huisgenoten van indexpatiënten met een bevestigde influenza-infectie en behandeld met een antiviraal middel (o.a. baloxavir). Er werd een risicoverlaging met 86% vastgesteld, overeenstemmend met een aantal te behandelen personen (NNT) van ongeveer 9 om één geval van influenza te voorkomen.4,6
Studie | Interventie | Eindpunt | Resultaat (95% BI) |
RCT BLOCKSTONE: -752 patiënten -die de afgelopen 48 uur samenleefden met een influenza-positieve indexpatiënt, gediagnosticeerd met een snelle nasofarynxtest voor influenzadiagnose, en behandeld met een antiviraal middel (o.a. baloxavir) -maximum 48 uur na het begin van de symptomen bij de indexpatiënt4,6 |
baloxavir (eenmalige dosis van 40 mg of 80 mg) vs. placebo |
Primair: percentage personen met symptomen (koorts en ten minste één respiratoir symptoom) met een influenza-positieve RT-PCR test, tijdens de periode van 10 dagen na de inname van baloxavir |
1,9% vs 13,6% Risk ratio: 0,14 (0,06 tot 0,30), p < 0,0001 NNT om één geval van influenza te voorkomen = 8,5 |
Enkele commentaren op deze studie
De resultaten zijn afkomstig van één enkele studie waarin het aantal events laag was (slechts 7 vs. 51 contacten hadden een influenza-positieve RT-PCR test met koorts en ten minste één respiratoir symptoom).
Er zijn te weinig gegevens beschikbaar om de werkzaamheid van baloxavir bij patiënten met risico van ernstig verlopende influenza te beoordelen: slechts 3% van de contacten was ouder dan 64 jaar en slechts 13% had ten minste één risicofactor voor complicaties. Ook in deze studie werden immuungedeprimeerde patiënten en zwangere vrouwen uitgesloten.
Deze studie gaat enkel over profylaxe binnen het huishouden, er zijn geen gegevens over profylaxe in grote gemeenschappen.
Andere modaliteiten en/of beperkingen van deze studie maken het ook moeilijk om conclusies te trekken over de profylactische werkzaamheid van baloxavir:
In deze Japanse studie kregen alle indexpatiënten een antivirale behandeling (onder wie 53% baloxavir). Deze praktijk verschilt van de aanbevelingen in Europa en België, waar systematische antivirale behandeling bij influenza niet wordt aanbevolen.
Bij de indexpatiënten was er in minder dan 1% van de gevallen sprake van influenza type B.
Bij de meeste contacten (73%) werd baloxavir toegediend binnen de 24 uur na het optreden van de eerste symptomen bij de indexpatiënt, wat een reële uitdaging is in de Belgische dagelijkse medische praktijk.
35% van de contacten was vooraf tegen influenza gevaccineerd.
19% van de contacten en 73,6% van de indexpatiënten waren jonger dan 12 jaar (nota: baloxavir is in de Europese Unie niet vergund voor gebruik bij personen jonger dan 12 jaar, situatie op 01/10/21).7
Resistentie: In de verschillende studies2-7 werden, na toediening van een eenmalige dosis baloxavir, bij de virusstammen van 2 tot 10% van de patiënten behandeld met baloxavir mutaties vastgesteld die verband houden met een verminderde gevoeligheid voor baloxavir. Net als voor oseltamivir is dit een reden voor bezorgdheid over de selectiedruk en de ontwikkeling van een influenzastam die resistent is tegen baloxavir. Oordeelkundig gebruik van baloxavir is dus noodzakelijk om de ontwikkeling van resistente stammen te voorkomen. Opvolging van het resistentierisico en van de influenzavirussen met verminderde gevoeligheid voor baloxavir zal belangrijk zijn om de plaats van baloxavir in de toekomst te bepalen.
Veiligheid
Ongewenste effecten: er zijn overgevoeligheidsreacties waargenomen, waaronder urticaria, angio-oedeem en ook gevallen van anafylaxie.
Er zijn onvoldoende gegevens om een uitspraak te doen over de veiligheid van het gebruik van baloxavir tijdens de zwangerschap en de periode van borstvoeding.
Interacties:
Laxativa, antacida of voedingssupplementen die ijzer, zink, selenium, calcium of magnesium bevatten, kunnen de resorptie van baloxavir verminderen.
Er is geen onderzoek gedaan naar interacties tussen influenzavaccins en baloxavir. Na infectie met het influenzavirus werd de humorale antilichaamrespons niet verstoord door behandeling met baloxavir.1
Dosering < 80 kg: 2 tabletten van 20 mg; ≥ 80 kg: 2 tabletten van 40 mg; in één enkele inname, binnen de 48 uur na het optreden van de symptomen of nauw contact met een geïnfecteerde persoon.
Kostprijs: 127,86 € niet terugbetaald op 1 oktober 2021.
Werkzaamheid
De werkzaamheid van de associatie estetrol + drospirenon lijkt vergelijkbaar met deze van de andere orale methodes.8-12
Veiligheid
Contra-indicaties, ongewenste effecten, interacties en bijzondere voorzorgen: zie oestroprogestagenen en drospirenon.
De meest frequente ongewenste effecten volgens de SKP (1 à 10%) zijn: stemmings- en libidostoornissen, hoofdpijn, buikpijn, misselijkheid, acne, borstpijn, menstruatiestoornissen, gewichtsschommeling.8-11
Het is tot op heden niet bewezen dat de associatie estetrol + drospirenon veiliger is dan de andere oestroprogestagenen.
Het risico op veneuze trombo-embolie is bekend voor alle oestroprogestagenen en is het hoogst voor de associaties die progestagenen van de derde generatie (desogestrel en gestodeen), drospirenon, cyproteron of diënogest bevatten (zie Folia van december 2020). Door de keuze van drospirenon als progestageen behoort deze nieuwe associatie a priori tot de anticonceptiva met het hoogste risico op trombo-embolie. Tot op heden zijn er geen klinische bewijzen dat estetrol dit risico beïnvloedt. Er is Risk Minimization Activities (RMA ) materiaal beschikbaar voor de gezondheidszorgbeoefenaars (checklist voor voorschrijvers en informatie voor de patiënte).
Er is ook een risico van arteriële trombo-embolie, dat geen verband lijkt te houden met het type gebruikt progestageen, maar veeleer met een hoge oestrogeendosis. Het eventuele risico voor dit nieuwe oestrogeen is niet bekend.
Estetrol wordt niet door CYP3A4 gemetaboliseerd zoals de andere oestrogenen, maar door glucuronconjugatie (via UDP-glucuronyltransferase). De enzyminductoren van CYP3A4 kunnen ook inductoren van glucuronconjugatie zijn, en bij gebrek aan in-vivostudies dient te worden aangenomen dat de interacties voor estetrol dezelfde zijn als die van de andere oestrogenen.
Dosering 1 tablet per dag volgens een schema 24 + 4 (24 actieve tabletten en 4 placebotabletten).
Kostprijs 11€ voor een maand behandeling, terugbetaald in J
Veiligheid
Contra-indicaties en ongewenste effecten: deze van de anti-androgenen. Er werden tot op heden geen convulsies beschreven met darolutamide, wat wel het geval is bij sommige andere anti-androgenen.
Zwangerschap en borstvoeding
Als de patiënt geslachtsgemeenschap heeft met een vrouw die zwanger kan worden, dient tot 1 week na afloop van de behandeling een zeer effectieve anticonceptiemethode te worden gebruikt.
Als de patiënt geslachtsgemeenschap heeft met een zwangere vrouw, dient tot 1 week na afloop van de behandeling een condoom te worden gebruikt.
Interacties
Darolutamide is een substraat van CYP3A4 en P-gp, met risico van verminderde werkzaamheid bij gebruik van potente inductoren van CYP3A4 en P-gp, of meer bijwerkingen bij gebruik van potente inhibitoren van CYP3A4 en P-gp (zie Tabel Ic. in Inleiding 6.3. en Id. in Inleiding 6.3).
Bijzondere voorzorgen
Bij ernstige nierinsufficiëntie of matige leverinsufficiëntie moet de dosis gehalveerd worden.14-19
Kostprijs 3100€ voor een maand behandeling, terugbetaald in a!
Veiligheid
Ongewenste effecten
Worden in deze rubriek vermeld
- de stopzettingen van commercialisatie
- de onderbrekingen van commercialisatie (verwachte duur langer dan één jaar)
De tijdelijke onderbrekingen worden hier niet opgenomen, zij worden in het repertorium met dit teken aangeduid: .
De lijst van de onbeschikbare geneesmiddelen kan worden geraadpleegd op de website van het FAGG-FarmaStatus.
Captopril 25 mg in deelbare tabletten (hoofdstuk 1.7.1) is niet langer beschikbaar op de markt. Met de nog beschikbare doseringen (50 en 100 mg) is het onmogelijk de laagste startdoseringen voor de behandeling van myocardinfarct (6,25 mg) en hartfalen te bekomen (12,5 mg). Er zijn andere ACE-inhibitoren beschikbaar in deze indicaties (zie hoofdstuk 1.7.1).
Tinidazol (Fasigyn®, hoofdstuk 11.3.3), een oraal azoolderivaat gebruikt bij infecties door Trichomonas vaginalis en Gardnerella vaginalis, is uit de markt genomen. Metronidazol kan in deze indicaties gebruikt worden (zie BAPCOC 2021 Urogenitale infecties-Acute vulvo-vaginitis en behandeling van de seksuele partner(s)).
De Direct Healthcare Professional Communications (DHPC), dikwijls « Dear Doctor Letter » genoemd, zijn rechtstreekse mededelingen van de farmaceutische bedrijven aan de gezondheidszorgbeoefenaars over risico’s en maatregelen om deze risico’s te beperken, doorgaans op vraag van het EMA of het FAGG. De DHPC’s zijn te raadplegen via de website van het FAGG.
Hier volgen de onlangs door het FAGG of het EMA goedgekeurde DHPC's:
varenicline (Champix®) : terugroeping van loten omwille van de aanwezigheid van de onzuiverheid N-nitroso-varenicline boven de aanvaardbare innamelimiet.
ethinylestradiol + diënogest (Louise®) : licht verhoogd risico op veneuze trombo-embolie bij vrouwen die een gecombineerd hormonaal contraceptivum gebruiken dat ethinylestradiol + diënogest bevat in vergelijking met associaties die ethinylestradiol + levonorgestrel bevatten (zie ook Folia november 2021).
olaparib (Lynparza®) : stopzetting van de commercialisering van 50 mg en nieuwe terugbetaling van 100 en 150 mg als onderhoudsbehandeling bij herval van eierstokkanker.
Voor meer informatie over deze programma's, zie Folia december 2019.
Selumetinib (Selumetinib®), tebentafusp (Tebentafusp®), avalglucosidase alfa (Nexviadyme®), olipudase alfa en asciminib, nog niet gecommercialiseerd, werden goedgekeurd in het kader van het programma voor gebruik in schrijnende gevallen (compassionate use).
Informatiedocumenten voor de patiënt en de geïnformeerde toestemming zijn te vinden op de website van het FAGG: Selumetinib®, Tebentafusp®, Nexviadyme®, olipudase alfa, asciminib.
1 Xofluza® Samenvatting van de Kenmerken van het Product
2 Hayden FG, Sugaya N, Hirotsu N, et al. Baloxavir Marboxil for Uncomplicated Influenza in Adults and Adolescents, N Engl J Med 2018;379(10):913-923. doi: 10.1056/NEJMoa1716197
3 Ison MG,Portsmouth S,Yoshida Y, et al. Early treatment with baloxavir marboxil in high-risk adolescent and adult outpatients with uncomplicated influenza (CAPSTONE-2): a randomised, placebo-controlled, phase 3 trial, Lancet Infect Dis 2020;20(10):1204-1214. doi: 10.1016/S1473-3099(20)30004-9
4 Xofluza EMA-CHMP-public-assessment-report, Procedure No. EMEA/H/C/004974/0000, https://www.ema.europa.eu/en/documents/assessment-report/xofluza-epar-public-assessment-report_en.pdf
5 Baloxavir Marboxil (Xofluza) for Treatment of Influenza, Med Lett Drugs Ther 2018 Dec 3;60(1561): 193
6 Ikematsu H, Hayden FG, Kawaguchi K, et.al. Baloxavir Marboxil for Prophylaxis against Influenza in Household Contacts, N Engl J Med 2020;383(4):309-320. doi: 10.1056/NEJMoa1915341
7 Baloxavir (Xofluza) for Post-Exposure Prophylaxis of Influenza Med Lett Drugs Ther 2021 Jan 11; 63(1615):2
8 Lydisilka® Samenvatting van de Kenmerken van het Product
9 Drovelis® Samenvatting van de Kenmerken van het Product
10 Estetrol + drospirenone (Lydisilka®) EPAR-public assessment report. https://www.ema.europa.eu/en/documents/assessment-report/lydisilka-epar-public-assessment-report_en.pdf
11 Estetrol + drospirenone (Lydisilka®) EPAR-public assessment report. https://www.ema.europa.eu/en/documents/assessment-report/drovelis-epar-public-assessment-report_en.pdf
12Estetrol/Drospirenone (Nextstellis) A new combination oral contraceptive. Med Lett. Drugs. (2021 June 28) 63 (1627) : 101-2.
13 https://www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-anticonceptie
14 Estetrol combined with drospirenone : a new oral contraceptive with a favorable hemostatic profile. Obstetrics and gynecology, 2019, 133(SUPPL 1)
15 Nubeqa® Samenvatting van de Kenmerken van het Product
16 Darolutamide (Nubeqa) for Prostate Cancer. Med Lett Drugs Ther. 2019 Dec 16;61(1587):201-2.
17 Darolutamide for prostate cancer. Aust Prescr 2020;43:173. First published 28 August 2020.https://doi.org/10.18773/austprescr.2020.061
18 Darolutamide (Nubeqa°) et cancer de la prostate non métastasé résistant à la castration. Rev Prescrire 2021 ; 41 (451) : 341
19 Nubeqa-EPAR-Assessment Report. https://www.ema.europa.eu/en/documents/assessment-report/nubeqa-epar-public-assessment-report_en.pdf
20 Darolutamide for Nonmetastatic Castration-Resistant Prostate Cancer. NEJM Journal Watch september 9, 2020.
21 Rozlytrek® Samenvatting van de Kenmerken van het Product
22 Entrectinib for non-small cell lung cancer and solid tumours. Aust Prescr 2020;43:214-5. First published 22 October 2020. https://doi.org/10.18773/austprescr.2020.066